Με έξι (6) αποφάσεις του το Δημοτικό Συμβούλιο Ηρακλείου επέτρεψε την απομάκρυνση –δηλαδή την υλοτόμηση- εκατόν τριάντα (130) δέντρων! Τα περισσότερα είναι πεύκα.
Σε όλες τις περιπτώσεις:
- η αιτιολογία είναι η επικινδυνότητα των δένδρων.
- δεν προτάθηκε κανένα μέτρο διάσωσης των δένδρων.
- η υλοτόμηση δεν συνδέθηκε με ένα σχέδιο ανάπλασης της περιοχής με προστασία του υψηλού πρασίνου.
- προσφύγαμε στο δικαστήριο για να αποτρέψουμε την υλοτόμησή τους.
- είχαμε αντιπροτάσεις.
Α. Το δασάκι στα Δειλινά
Με την πρώτη απόφαση που αφορά στο δασάκι των Δειλινών, υλοτομούνται εβδομήντα τρία (73) δένδρα, από τα οποία 68 πεύκα. Στην απόφαση 240/2022 του Δημοτικού Συμβουλίου Ηρακλείου αναφέρεται: «Κρίθηκε δε απαραίτητη η κοπή και απομάκρυνση τους… διότι διαπιστώθηκε ότι, υπάρχει κίνδυνος πτώσης αυτών, λόγω επικίνδυνης κλίσης των κορμών τους, λόγω πρόκλησης πυρκαγιάς από ηλεκτροφόρα καλώδια και ηλεκτρικούς μετασχηματιστές και λόγω κακής ανάπτυξης ή ξήρανσης τους». Αναφέρεται επίσης ότι στα πλαίσια υλοποίησης του Ευρωπαϊκού Προγράμματος LIFE GrIn συντάχθηκε μελέτη ανάπλασης σε κοινόχρηστους χώρους μεταξύ αυτών και των πευκώνων της περιοχής των Δειλινών. Η υλοτόμηση των εβδομήντα τριών (73) δένδρων δεν έχει συζητηθεί στη Διεπιστημονική Επιτροπή.
Στο δικαστήριο καταθέσαμε έκθεση του καθηγητή δασολογίας κ. Θ. Ζάγκα όπου αναφέρεται ότι η ταυτόχρονη υλοτόμηση τόσο μεγάλου αριθμού δένδρων θα θέσει σε σοβαρό κίνδυνο αυτά που θα διατηρηθούν. Η πρόταση ήταν να υλοτομηθούν μόνο τα ξερά δένδρα, να φυτευτούν νέα δένδρα στα κενά και παρακολουθώντας την ανάπτυξή τους, να απομακρύνονται σταδιακά όσα από τα υπάρχοντα είναι καχεκτικά με σκοπό την αραίωσή τους.
Ο Δήμος έχει ήδη υλοτομήσει μερικές δεκάδες δένδρα, προχωράει τώρα στην υλοτόμηση των εβδομήντα τριών (73) και σκοπεύει να φυτέψει όλο το χώρο με διάφορα βότανα. Δεν έχει κάνει καμιά σκέψη για απομάκρυνση του ηλεκτρικού μετασχηματιστή, ούτε για υπογειοποίηση των καλωδίων. Πολλά δένδρα κόβονται για να δημιουργηθεί ένα κλασσικό παραμετρικό πεζοδρόμιο, που θα μπορούσε να δημιουργηθεί εσωτερικά στο δασάκι και να μείνει μια νησίδα πρασίνου ανάμεσα σ’ αυτό και στο δρόμο, αν πρόθεση ήταν η διατήρηση των δένδρων.
Με όλα αυτά, αυτό που εγγράφεται στη συνείδηση των πολιτών είναι ότι το πρόγραμμα LIFE GrIn, για την «Προώθηση της Ενσωμάτωσης Πρασίνων Υποδομών στον Αστικό Ιστό για τη Βελτίωση της Διακυβέρνησης σε Σχέση με την Κλιματική Αλλαγή στις Πόλεις» και το «10ετές Σχέδιο Διαχείρισης για τους Χώρους Αστικού Πρασίνου στο Δήμο Ηρακλείου», που ουδέποτε τέθηκε σε διαβούλευση, προβλέπει την κατακρεούργηση του υψηλού αστικού πράσινου.
Β. Κοιμητήριο Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης
Με την απόφαση που αφορά στο κοιμητήριο Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης, υλοτομούνται εικοσιοκτώ (28) πεύκα και ένας (1) ευκάλυπτος. Στην απόφαση 211/2022 του Δημοτικού Συμβουλίου Ηρακλείου αναφέρεται: «Περιφερειακά και εντός του Κοιμητηρίου φύονται 112 πεύκα και άλλα δένδρα. Τα πεύκα αυτά είναι μεγάλης ηλικίας με την κλίση πολλών εξ αυτών να έχει αυξηθεί σε ανησυχητικό βαθμό τα τελευταία χρόνια, με ενδεχόμενο κίνδυνο πτώση τους χωρίς δυνατότητες στήριξης ή ελάφρυνσης τους λόγω του δυσπρόσιτου της θέσης τους… Εδώ και μήνες, η Υπηρεσία μας έχει εντοπίσει τα επικίνδυνα δένδρα … πού πρέπει να απομακρυνθούν από τον παραπάνω χώρο λόγω υπερβολικά μεγάλης κλίσης, λόγω μεγάλης ηλικίας , λόγω μερικής ξήρανσης αλλά και καταπόνησης του ριζικού τους συστήματος από τις κατά καιρούς τεχνικές εργασίες πλησίον τους….». Η υλοτόμηση των είκοσι εννέα (29) δένδρων δεν έχει συζητηθεί στη Διεπιστημονική Επιτροπή.
Στο δικαστήριο καταθέσαμε έκθεση του καθηγητή δασολογίας κ. Θ. Ζάγκα στην οποία αναφέρεται: «Το Κοιμητήριο Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης είναι ένας εντυπωσιακός χώρος πρασίνου της πόλης του Ηρακλείου ο οποίος συμβάλλει ποικιλοτρόπως στη βελτίωση του μικροκλίματος της πόλης… Κάθε δένδρο που απομακρύνεται στερεί την κατοικία και τον τόπο διατροφής και δραστηριοποίησης μεγάλου αριθμού πτηνών. Για τους λόγους αυτούς θα πρέπει να εξαντληθούν όλα τα μέσα για τη διάσωση των υπαρχόντων δένδρων, με τη λήψη των απαραίτητων μέτρων για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και λειτουργίας τους καθώς και της σταθερότητάς τους για την εξασφάλιση της ασφάλειας των επισκεπτών… Αξιολογήθηκαν συνολικά 29 δένδρα εκ των οποίων 27 ήταν δένδρα τραχείας πεύκης, 1 δένδρο ήταν χαλεπίου πεύκης και 1 δένδρο ήταν ευκάλυπτος… Η τραχεία πεύκη… είναι αειθαλής και αιωνόβια με προσδόκιμο όριο ζωής άνω των 500 ετών… Στις οδούς Πλούτωνος και Σμπώκου τα δέντρα έχουν σχηματίσει μοναδικά «εστεγασμένα τοπία» που αποτελούν πρότυπα αρχιτεκτονικής τοπίου και πρέπει να διατηρηθούν με κάθε τρόπο.».
Σε εισήγηση της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου στην απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του 252/2015 σχετικά με την επαναλειτουργία του Κοιμητηρίου Αγ. Κωνσταντίνου μόνο για τους οικογενειακούς τάφους.» αναφέρονται τα εξής: «Την 31η Ιουλίου 2004… έπαψε επίσημα η χρήση του Κοιμητηρίου Αγίου Κωνσταντίνου τόσο για τους τάφους τριετούς ταφής όσο και για τους 678 ενεργούς οικογενειακούς τάφους … από στοιχεία του τμήματος δημοτικών κοιμητηρίων προκύπτει ότι τα τελευταία δέκα έτη εκτελούνται κατά μέσο όρο 50 – 60 ταφές ετησίως… Η παύση λειτουργίας των τριετών τάφων μείωσε κατά 95% περίπου την επισκεψιμότητα του κοιμητηρίου… Αξίζει να σημειωθεί ότι δεδομένης της παύσης λειτουργίας του τμήματος του νεκροταφείου που φιλοξενούσε τους τριετούς χρήσεως τάφους, δίνεται η δυνατότητα με την έλευση του χρονικού διαστήματος που προβλέπει ο νόμος να δημιουργηθεί ένα πάρκο συνολικής έκτασης περίπου 10 στρεμμάτων το οποίο θα αναβαθμίσει περαιτέρω την εικόνα της περιοχής… Οι οικογενειακοί τάφοι που φιλοξενούνται στο κοιμητήριο… είναι μόνιμες κατασκευές ιδιαιτέρου καλλιτεχνικού και αρχιτεκτονικού χαρακτήρα με ιδιαιτερότητες και ιδιομορφίες στην κατασκευή… θα μπορούσαν κάλλιστα να χαρακτηριστούν από την εφορία νεότερων αρχαιοτήτων ως μνημεία της νεότερης ελληνικής ιστορίας και ως εκ τούτου η κατεδάφιση τους να είναι αδύνατη.».
Επειδή σήμερα σε όλη την Ελλάδα τα παλιά κοιμητήρια μετατρέπονται σε συλλογικούς μνημειακούς χώρους στους οποίους συμπεριλαμβάνεται και το υψηλό πράσινο, θεωρούμε ότι τίποτα λιγότερο δεν πρέπει να συμβεί στο κοιμητήριο Αγίου Κωνσταντίνου Και Ελένης.
Γ. Υλοτόμηση δένδρων στο Μασταμπά, Λεωφ. Δημοκρατίας κ.α.
Με τέσσερεις αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου Ηρακλείου υλοτομούνται τριάντα δύο (32) δένδρα. Ειδικότερα:
α) με τις υπ΄αριθμ. 24/2023 και 25/2023 αποφάσεις υλοτομούνται δεκατρία (13) πεύκα με την πρώτη και τέσσερα (4) με τη δεύτερη. Η Διεπιστημονική Επιτροπή γνωμοδότησε θετικά για την υλοτόμησή τους.
β) με την υπ' αριθμ. 26/2023 απόφαση υλοτομούνται δεκατρία (13) και με την υπ' αριθμόν 227/2022 απόφαση έξι (6) πεύκα από τα οποία παραμένουν μη υλοτομημένα τα τρία (3). Την κοπή τους εισηγήθηκε η Υπηρεσία Πρασίνου χωρίς να έχει γίνει συζήτηση στην Διεπιστημονική Επιτροπή.
Σύμφωνα με το πρακτικό της 1ης Σύσκεψης της Διεπιστημονικής Επιτροπής, «η μεθοδολογία που οδηγεί σε ολοκληρωμένη αξιολόγηση είναι: 1. Ταξινόμηση επικινδυνότητας. 2. Ενόργανη ανάλυση 3. Αξιολόγηση και απόφαση. Ωστόσο κανένα από τα δένδρα που προτάθηκαν για κοπή δεν έχει ελεγχθεί ενόργανα, αλλά μόνο μακροσκοπικά.
Πολλά ερωτηματικά όμως, γεννά η εφαρμογή του κριτηρίου της ταξινόμησης επικινδυνότητας από τη Διεπιστημονική Επιτροπή, από την οποία προτάθηκαν για κοπή τα δένδρα που συγκέντρωναν βαθμολογία από 9 έως 12 βαθμούς. Παρουσιάζουμε ένα παράδειγμα πίνακα ταξινόμησης δένδρου που συγκεντρώνει 12 βαθμούς:
Παρατηρούμε λοιπόν, ότι τα κριτήρια ταξινόμησης δεν προκύπτουν από ελαττώματα των δένδρων αλλά από άλλους παράγοντες. Συγκεκριμένα αν η κλίση του δένδρου δεν αποτελεί από μόνη της στοιχείο επικινδυνότητας, όπως παραδέχθηκε η Δ/ντρια Περιβάλλοντος, Αγροτικής Ανάπτυξης & Εμπορίου κατά τη συζήτηση έκδοσης προσωρινής διαταγής για την κοπή δένδρων στο Κοιμητήριο Ηρακλείου, αν το ριζικό σύστημα δεν ήταν εγκιβωτισμένο, κάτι που εύκολα διορθώνεται και τώρα, αν η διάμετρος του δένδρου δεν ετίθετο ως κριτήριο επικινδυνότητας δεδομένου ότι δεν αποτελεί τέτοιο κριτήριο, αν το δένδρο δεν βρισκόταν σε πολυσύχναστη λεωφόρο και κοντά σε σχολείο που ούτε κι αυτό αποτελεί κριτήριο επικινδυνότητας του ίδιου του δένδρου, αν δεν υπήρχε έλλειψη κατάλληλης διαχείρισης αλλά φροντίδα, πόσοι βαθμοί επικινδυνότητας θα έμεναν για να καταδικάσουν το δένδρο σε υλοτόμηση;
Σημειώνουμε ότι από το πρακτικό της 3ης Σύσκεψης της Διεπιστημονικής Επιτροπής προκύπτει:
α) Εξετάστηκαν εννέα (9) δένδρα που είχαν καταδικαστεί σε κοπή με προηγούμενη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου (Αποφ. 241/2022) που ακυρώθηκε μετά από προσφυγή μας στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης και στη συνέχεια ελέχθηκαν ενόργανα (με ρεζιστογράφο) και αποφασίστηκε ότι δεν είναι επικίνδυνα και δεν πρέπει να κοπούν.
β) Η Επιτροπή προβληματίστηκε σχετικά με τη δυνατότητα για «λήψη σχετικών μέτρων ώστε με τροποποίηση κυκλοφοριακών ρυθμίσεων, σωστή σήμανση, κατάργηση θέσεων στάθμευσης και, εποικοδομητική συνεργασία των Υπηρεσιών του Δήμου να διατηρηθούν και να ενισχυθούν τα αστικά δέντρα.». Προτάθηκε επίσης «να αποφευχθεί η βεβιασμένη υλοτόμηση στις συγκεκριμένες περιπτώσεις και να προχωρήσει η εκπόνηση μίας απλής μελέτης κυκλοφοριακών ρυθμίσεων και η παροχή αντιστήριξης στα δέντρα αυτά, όπου απαιτείται.» αλλά η Δ/ντρια Περιβάλλοντος, Αγροτικής Ανάπτυξης & Εμπορίου το απέκλεισε δηλώνοντας ότι «μία τέτοια παρέμβαση θεωρήθηκε ως χρονοβόρα και γι’ αυτό η Υπηρεσία Πρασίνου εισηγήθηκε την άμεση κοπή των συγκεκριμένων δέντρων.».
Σημειώνουμε επίσης, ότι οι παραπάνω προτάσεις μελών της Διεπιστημονικής Επιτροπής συνάδουν και με τη γνώμη της Τεχνικής Υπηρεσίας στην οποία απευθύνθηκε η Υπηρεσία Πρασίνου σύμφωνα πάντα με την ίδια απόφαση 24/2023 και η οποία απάντησε: «Ως δε προς τη δημιουργία βοθρίων … αυτή, θα μπορούσε να είναι εφικτή στην περίπτωση εκπόνησης μελέτης για ολοκληρωμένη ανάπλαση της οδού. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να καθοριστεί η διατομή της οδού στην οποία θα συμπεριλαμβανόταν και η ζώνη φύτευσης του πρασίνου.».
Η πρότασή μας είναι συγκεκριμένη και απλή και διατυπώθηκε πολύ καιρό πριν ο Δήμος μας αναγκάσει να προβούμε σε νομικές ενέργειες. Τα ψηλά δένδρα στην πόλη πρέπει να διατηρηθούν, να ενταχθούν σε μελέτες κυκλοφορίας και ανάπλασης και η υλοτόμησή τους να αποτελέσει το τελευταίο μέτρο αφού πρώτα θα έχει καταβληθεί κάθε προσπάθεια για τη διατήρησή τους και θα έχουν γίνει οι αναγκαίοι έλεγχοι, συμπεριλαμβανομένων των ενόργανων ελέγχων, κάτι που δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα.
- Οικολογική Παρέμβαση Ηρακλείου
- Πολιτιστικός Σύλλογος Φορτέτσας
- Σύλλογος Ποιότητας Ζωής Ηρακλείου-«Πολίτες κατά της Ηχορύπανσης»
- Σύλλογος Ποιοτικής Ζωής και Ατομικής Εξέλιξης
- Συλλογικότητες Πολιτών Μασταμπά, Αγίου Ιωάννου, Ατσαλένιου, Ν. Αλικαρνασσού