Φόρος τιμής σε μια συλλογική γιορτή που φαίνεται να αντέχει
στο χρόνο
Το 2004 πραγματοποιήθηκε στα Χανιά η 11η «Πανελλαδική Γιορτή
Οικολογικής Καλλιέργειας και Χειροτεχνίας», η οποία μέχρι τότε γινόταν κάθε
χρόνο σε διαφορετική πόλη της Ελλάδας.
Η διοργάνωση μιας καθαυτό κρητικής συνάντησης έγινε για
πρώτη φορά στις 27, 28 και 29 Μαΐου του 2005 σαν «1η Παγκρήτια Συνάντηση
για την Οικοκαλλιέργεια και την Χειροτεχνία» στο πάρκο Γεωργιάδη στο Ηράκλειο.
Οι διοργανωτές ήταν μια ομάδα πολιτών που αυτοπροσδιορίστηκαν ως
οικο-καλλιεργητές και οικο-χειροτέχνες προβάλλοντας με αυτό τον τρόπο μια στάση
ζωής κοντά στη φύση, στηριγμένη στις αρχές της αλληλεγγύης και της συντροφικότητας
και μακριά από τα πρότυπα της αγοράς και της κατανάλωσης.
Στο δελτίο τύπου εκείνης της διοργάνωσης έγραφαν: «Οι
καλλιεργητές και οι χειροτέχνες που παίρνουμε μέρος, ζούμε και εργαζόμαστε σε
διάφορα μέρη της Κρήτης. Οργανώνουμε την συνάντηση αυτή με βασικό σκοπό να
γνωρίσουν οι συντοπίτες μας από κοντά την προσπάθεια που κάνουμε για να
μεταδοθεί το πνεύμα της οικολογικής καλλιέργειας και της χειροτεχνίας. Πιστεύουμε
στην συνεργασία και την ανταλλαγή γνώσεων μεταξύ των συμμετεχόντων. Έτσι η 1η
Παγκρήτια Συνάντηση για την οικοκαλλιέργεια και την χειροτεχνία είναι
αποτέλεσμα συλλογικής δουλειάς με αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες. Εκφραζόμαστε
μέσα από την αντίσταση στην επιβολή γενετικά τροποποιημένων οργανισμών
(μεταλλαγμένων) τόσο στην γεωργία όσο και την κτηνοτροφία. Αντιδρούμε στην
εξαφάνιση της βιοποικιλότητας, διατηρώντας ντόπιους σπόρους και καλλιεργώντας
τους στα χωράφια μας. Χρησιμοποιούμε στις χειροτεχνίες υλικά φιλικά στον
άνθρωπο και το περιβάλλον, τονίζοντας την ανάγκη που όλοι έχουμε να βάλουμε
στην καθημερινή μας ζωή αντικείμενα μοναδικά, φτιαγμένα στο χέρι με μεράκι και
φαντασία. Ελπίζουμε πως η παράδοση μπορεί να συμβαδίσει (πάντα με σεβασμό στον
άνθρωπο και την φύση που τον περιβάλλει) με νέες τεχνικές και με την διάθεση
για εξέλιξη των παλαιότερων μεθόδων καλλιέργειας και χειροτεχνίας».
Οι διοργανωτές έθεσαν ως στόχους της εκδήλωσης
1) να
γνωρίσουν οι καταναλωτές από κοντά τους καλλιεργητές και τους χειροτέχνες, ώστε
να μπορούν να προμηθεύονται άμεσα προϊόντα γης και χειροτεχνίας χωρίς την
παρεμβολή μεσαζόντων,
2) να ενημερωθούν οι επισκέπτες για τις δυνατότητες της
οικολογικής γεωργίας ως λύση στα αδιέξοδα της συμβατικής γεωργίας,
3) να δοθεί
η ευκαιρία στους ενδιαφερόμενους να έχουν προσωπική επαφή με την χειροτεχνία
και να γνωρίσουν καλύτερα τις τεχνικές και τα υλικά που χρησιμοποιούνται,
4) να
ενισχυθεί η έννοια της αυτάρκειας. Πως θα κατορθώσουμε στηριζόμενοι στις δικές
μας δυνάμεις να ορίσουμε την ποιότητα της τροφής μας και των αντικειμένων που
χρησιμοποιούμε, και
5) να αποτελέσει η συνάντηση αυτή κίνητρο για την
δημιουργία παρόμοιων εκδηλώσεων και αγορών.
Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους έγινε μια παρόμοια εκδήλωση στο
Ρέθυμνο.
Τον Μάιο του 2006, η ομάδα των διοργανωτών πήρε νέα μορφή
και μέσα από τις ανοικτές συνελεύσεις στήθηκε η «Εαρινή Συνάντηση Ηρακλείου»
που για πρώτη φορά πήρε την ονομασία «Εν Οίκω». Στο κείμενο της εκδήλωσης
αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Όσοι απαρτίζουμε την ομάδα «Εν Οίκω», δεν είμαστε
μέλη κάποιου συστημένου σωματείου. Δουλεύουμε συλλογικά και με την σκέψη μας
στραμμένη σε μια αυτοοργανωμένη κοινωνία. Δεν υπάρχουν χορηγοί, αρχηγοί και
ψηφοφορίες. Δίνουμε μορφή στο τριήμερο με σεβασμό στον κάθε ένα που παίρνει
μέρος και στην ομάδα. Εμπνεόμαστε από την σκέψη για οικοκαλλιέργεια. Δεν
χρησιμοποιούμε χημικά λιπάσματα, αναπαράγουμε παλιές μεθόδους καλλιέργειας και
αντιστεκόμαστε στην επιβολή γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (μεταλλαγμένα)
σε γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα.
Στηρίζουμε τις ντόπιες ποικιλίες σπόρων καλλιεργώντας τους στα χωράφια
μας. Στην Συνάντηση συμμετέχουν καλλιεργητές με ή χωρίς πιστοποίηση, αρκεί να
μην μεταπωλούν προϊόντα άλλου με σκοπό το κέρδος. Δίνουμε έμφαση στην
οικοχειροτεχνία, χρησιμοποιώντας υλικά φιλικά σε μας τους ίδιους και το
περιβάλλον. Αποφεύγουμε τα τυποποιημένα βιομηχανικά προϊόντα και υπενθυμίζουμε
την αξία και την χαρά της προσωπικής δημιουργίας. Μέσα από τα σεμινάρια που
πλαισιώνουν την έκθεση προτρέπουμε όποιον θέλει να μάθει με μας να δημιουργεί
τα δικά του χειροτεχνήματα».
Στους στόχους του τριήμερου αυτή τη φορά προστίθεται «να
μοιραστούμε την μαγεία του να φτιάχνει κανείς μόνος του αντικείμενα από διάφορα
υλικά, να δούμε θέατρο, να ακούσουμε μουσική, να παίξουμε».
Το τριήμερο του 2006 αποτέλεσε πρότυπο και για τις επόμενες
διοργανώσεις που καθιερώθηκαν, απέκτησαν ένθερμο κοινό και προσέλκυσαν κάθε
χρόνο αρκετές χιλιάδες επισκέπτες.
Ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του «Εν Οίκω» είναι το
γεγονός ότι η ομάδα των διοργανωτών δεν αποτελείται ποτέ από τα ίδια ακριβώς πρόσωπα.
Αυτό διότι καθώς η προσπάθεια της διοργάνωσης είναι απόλυτα βασισμένη στον
εθελοντισμό, είναι εξοντωτική για όσους συμμετέχουν. Κάθε χρόνο οι «παλιοί»
τείνουν να παραχωρήσουν τη θέση τους σε νέους που θέλουν να δοκιμάσουν τον
εαυτό τους στη μεγάλη πρόκληση και να βάλουν την προσωπική τους σφραγίδα στη
διοργάνωση. Η ομάδα αυτή δεν έχει καμία οργανωτική δομή ούτε ιεραρχία και
βασίζεται αποκλειστικά στο βαθμό δέσμευσης κάθε συμμετέχοντα. Τα βήματα που
ακολουθούνται μέχρι τη διοργάνωση είναι συνεχείς ανοικτές συνελεύσεις στις
οποίες τηρείται μια αμεσοδημοκρατική διαδικασία. Στις συνελεύσεις αυτές
καθορίζεται κάθε φορά ο ετήσιος χαρακτήρας της εκδήλωσης, αποφασίζονται οι όροι
συμμετοχής για τους εκθέτες και εγκρίνονται ή απορρίπτονται αιτήσεις
συμμετοχής. Όταν πλησιάζουν οι μέρες της εκδήλωσης τα καθήκοντα μοιράζονται σε
ομάδες που προσπαθούν να λύσουν τα πρακτικά προβλήματα.
Τα δύο τελευταία χρόνια το «Εν Οίκω» έχει χωριστεί σε
θεματικά «χωριά» που αναπτύσσονται στα πράσινα κομμάτια του πάρκου κάτω από τα
δέντρα, ενώ οι δρόμοι μένουν ελεύθεροι για την κυκλοφορία των επισκεπτών. Στο «Εν
Οίκω» του 2013 που έγινε 12-14 Ιουλίου λειτούργησαν χωριό πληροφορίας, χωριό
πρακτικής οικολογίας, θεραπευτικό χωριό, χωριό χειροτεχνίας, παιδικό χωριό, η
μουσική σκηνή και η κουζίνα. Στον απολογισμό του «Εν Οίκω» 2013 αναφέρεται ότι «η
ανάγκη προσαρμογής της καθημερινότητας στις νέες συνθήκες οικονομικού
αποκλεισμού που βιώνουμε, έδωσε στην οικογιορτή μια σαφέστερη κατεύθυνση προς
την αυτοοργάνωση και την αυτάρκεια. Γι' αυτό δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση
στη μετάδοση της γνώσης που έφεραν μαζί τους οι εκθέτες από την Κρήτη αλλά και
από όλη την Ελλάδα, υπό τη μορφή σεμιναρίων που πρωταγωνίστησαν σ’ αυτή τη
διαδικασία». Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τη διάρκεια του τριημέρου πραγματοποιήθηκαν
περίπου 150 σεμινάρια.
Στο «Εν Οίκω» του 2014 που θα διαρκέσει 4 μέρες, δηλαδή από την Πέμπτη 26/6 έως και την Κυριακή 29/6, για
πρώτη φορά θα λειτουργήσει μουσικό χωριό.
Περισσότερες πληροφορίες: http://en-oiko.blogspot.gr
Αρ.Π.