Το υδρογεωλογικό καθεστώς του ορεινού συγκροτήματος της Δίκτης ως αποτέλεσμα της γεωλογικής του δομής
Εισήγηση στην Ημερίδα: "Η σκοπιμότητα του φράγματος στον Αποσελέμη και οι επιπτώσεις από την πιθανή κατασκευή του υπό το φως τον νέων δεδομένων". Τετάρτη 12 Ιανουαρίου 2005.
Απόστολος Αλεξόπουλος
Αν. Καθηγητής Υδρογεωλογίας, Γεωλογικό Τμήμα , Παν/μιο Αθηνών
Από γεωλογικής άποψης, το ορεινό συγκρότημα της Δείκτης αποτελείται από μια μεγάλη ποικιλία γεωλογικών σχηματισμών που ανήκουν σε διαφορετικές γεωτεκτονικές ενότητες-ζώνες, και οι οποίες έχουν υποστεί τη δράση αλεπάλληλων πτυχογόνων και ρηγματογόνων τεκτονικών διεργασιών. Κάθε γεωτεκτονική ενότητα συγκροτείται από συγκεκριμένες λιθολογίες που, άλλες εξ αυτών είναι υδροπερατές (π.χ. ανθρακικά πετρώματα) και άλλες αδιαπέρατες (π.χ. φλύσχης ή φυλλίτες). Οι ενότητες που απαντούν στην ορεινή μάζα της Δείκτης, από κάτω προς τα επάνω, είναι: i) η ενότητα Κρήτης – Μάνης ή ενότητα των Πλακωδών ασβεστολίθων, ii) η ενότητα των Φυλλιτών – Χαλαζιτών, iii) η ενότητα της Τρίπολης, iv) η ενότητα της Πίνδου και v) οι ενότητες των ανωτέρων τεκτονικών καλυμμάτων. Χαρακτηριστικό γνώρισμα της δομής των λασηθιώτικων ορέων είναι η λεπιοειδής διάταξη των προαναφερθένων γεωτεκτονικών ενοτήτων, αποτέλεσμα των αλπικών πτυχώσεων, οι οποίες κορυφώθηκαν πριν από 25-30 εκατομμύρια χρόνια.
Ιδιαίτερη σημασία για τη διαμόρφωση των υδρογεωλογικών συνθηκών του συγκροτήματος της Δείκτης έχουν i) οι γεωλογικοί σχηματισμοί των ενοτήτων Κρήτης-Μάνης, Φυλλιτών –Χαλαζιτών και Τρίπολης, που έχουν μεγάλη επιφανειακή ανάπτυξη ii) η λεπιοειδής διάταξη των γεωτεκτονικών ενοτήτων iii) ο ρηγματογόνος τεκτονισμός και iv) οι πάσης φύσεως ασυνέχειες που κατατέμνουν τα υδροπερατά πετρώματα. Η λεπιοειδής διάταξη και ο ρηγματογόνος τεκτονισμός έχουν ως αποτέλεσμα ή την υπέρθεση υδροπερατών σχηματισμών πάνω από αδιαπέρατους σχηματισμούς, ή την υδραυλική επικοινωνία υδροπερατών σχηματισμών που ανήκουν σε διαφορετικές γεωτεκτονικές ενοτήτες. Οι πάσης φύσεως ασυνέχειες, που κατατέμνουν τα υδροπερατά πετρώματα των ενοτήτων και ιδιαίτερα τα ανθρακικά, ελέγχουν και καθορίζουν την ανάπτυξη και εξέλιξη των διαφόρων επιφανειακών καρστικών μορφών και επηρεάζουν την κατείσδυση του νερού της βροχής στα πετρώματα. Η ανάπτυξη υπόγειων καρστικών μοργών (πχ. σπηλαίων ) και η ¨τύχη¨ των νερών που κατεισδύουν στα πετρώματα καθορίζεται στη συνέχεια από τη σχέση των τεκτονικών ενοτήτων μεταξύ τους, η οποία είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη.
Για τη λεκάνη του Αποσελέμη, η περιγραφείσα λεπιοειδής διάταξη των διαφόρων γεωλογικών σχηματισμών είναι υπεύθυνη: α) για την τροφοδοσία της λεκάνης με πηγαία ύδατα που προέρχονται από την ορεινή μάζα της Δίκτης και β) για την παρουσία, μέσα στην λεκάνη ή σε μικρά βάθη κάτω από τους επιφανειακούς σχηματισμούς, καρστοποιημένων σχηματισμών (ανθρακικών πετρωμάτων της ενότητας της Τρίπολης και της Κρήτης _Μάνης) που ενδεχόμενα, εάν δεν ληφθούν κατάλληλα μέτρα, να επηρεάσουν την στεγανότητα της λεκάνης κατάκλισης του φράγματος.
