Στην Ευρωπαϊκή Γιορτή Πουλιών στο Σφεντύλι, φράγμα Αποσελέμη, την Κυριακή, 5 Οκτωβρίου 2014

Παρατήτηση πουλιών στο φράγμα Αποσελέμη
κάτω από το χωριό Σφεντύλι

Η Οικολογική Παρέμβαση Ηρακλείου (ΟΠΗ), το WWF Ελλάδα – Δίκτυο Παρακολούθησης Υγροτόπων Κρήτης & Λέσβου, το Πανεπιστήμιο Κρήτης – Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης (ΜΦΙΚ) και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Σφεντυλίου, συνδιοργάνωσαν την Κυριακή 5 Οκτωβρίου 2014 την Ευρωπαϊκή Γιορτή Πουλιών, το συντονισμό της οποίας στην Ελλάδα έχει αναλάβει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία (ΕΟΕ).


Η Ευρωπαϊκή Γιορτή Πουλιών (Eurobirdwatch 2014, www.eurobirdwatch.eu) αποτελεί τη μεγαλύτερη εκδήλωση του BirdLife International στην Ευρώπη και εφέτος ήταν η 20ή χρονιά που διοργανώθηκε με τη συμμετοχή περισσότερων από 35 χωρών. Το θέμα της εφετινής διοργάνωσης ήταν τα μεταναστευτικά πουλιά και οι βιότοποί τους.

Η μετανάστευση των πουλιών είναι η εποχιακή μετακίνησή τους από και προς τις περιοχές αναπαραγωγής και ξεχειμωνιάσματος. Αυτή την περίοδο εκατομμύρια μεταναστευτικά πουλιά ταξιδεύουν από την Ευρώπη στην Αφρική. Διασχίζουν χιλιάδες χιλιόμετρα, αντιμετωπίζουν πολλούς κινδύνους και έχουν μεγάλες απώλειες μέχρι να φτάσουν στον προορισμό τους. Κατά το μεταναστευτικό τους ταξίδι είναι απολύτως απαραίτητο για την επιβίωσή τους να καταφεύγουν για ξεκούραση και τροφή σε περιοχές - σταθμούς.

Δυστυχώς, πολλές από αυτές τις περιοχές απειλούνται από ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η αλλαγή στις χρήσεις γης, η καταστροφή, η υποβάθμιση ή ο κατακερματισμός των βιοτόπων, αλλά και η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων και το κυνήγι. Πολλές σημαντικές περιοχές για τα πουλιά έχουν υποστεί ανεπανόρθωτες ζημιές ή έχουν καταστραφεί εντελώς. Για το λόγο αυτό, η διατήρηση όσων έχουν απομείνει ή όσων δημιουργούνται με τεχνητό τρόπο είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία των μεταναστευτικών πουλιών. Το φράγμα στο χείμαρρο Αποσελέμη στη Λαγκάδα του Δήμου Χερσονήσου είναι ένας τέτοιος τεχνητός υγρότοπος που εδώ και δύο χρόνια περίπου με τη συγκέντρωση έστω και αυτής της μικρής ποσότητας νερού προσέλκυσε ήδη πολλά είδη πουλιών και άλλες μορφές άγριας ζωής.

Το Σφεντύλι όπως ήταν πριν την κατασκευή
του ταμιευτήρα του φράγματος στον Αποσελέμη

Η Οικολογική Παρέμβαση Ηρακλείου συμμετείχε για 2η συνεχή χρονιά στην ετήσια αυτή πανευρωπαϊκή γιορτή. Η επιλογή του χώρου του φράγματος Αποσελέμη είχε συμβολικό χαρακτήρα. Υπενθυμίζουμε ότι η ΟΠΗ έχει χαρακτηρίσει το φράγμα στον Αποσελέμη άστοχο, υπερδιαστασιολογημένο, επικίνδυνο, αντίθετο με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και καταστρεπτικό από υδρογεωλογικής, περιβαλλοντικής αλλά και κοινωνικής άποψης. Σήμερα έχουν ξοδευτεί πολύ περισσότερα χρήματα από τον αρχικό προϋπολογισμό και το έργο δεν έχει ακόμα τελειώσει. Η άποψή της ΟΠΗ είναι ότι θα μπορούσαμε κάλλιστα να το είχαμε αποφύγει, αν με ένα μικρό μέρος των χρημάτων αντιμετωπίζαμε τις τεράστιες διαρροές νερού στα δίκτυα των πόλεων και θέταμε σε εφαρμογή ένα σχέδιο εμπλουτισμού των υδροφορέων με μικρά τοπικά έργα, σύμφωνα και με το πνεύμα της Οδηγίας 2000/60 της Ε.Ε.

Κατά τη διάρκεια της Γιορτής Πουλιών στο Σφεντύλι, στην όχθη του φράγματος κάτω από το χωριό, στήθηκε τηλεσκόπιο και διατέθηκαν κυάλια (παραχωρήθηκαν από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης για τις ανάγκες της εκδήλωσης), προκειμένου μικροί και μεγάλοι να παρατηρήσουν καλύτερα τα πουλιά που χρησιμοποιούν τον τεχνητό υγρότοπο για διαχείμαση ή και ως ενδιαίτημα.  Παρατηρήθηκαν συνολικά 49 διαφορετικά είδη πουλιών, με τον συνολικό αριθμό τους να προσεγγίζει τα 730 άτομα. Το είδος Fulica atra (φαλαρίδα), από τα πιο κοινά που συναντώνται σε υγροτόπους, ήταν και το πολυπληθέστερο, ενώ εθεάθησαν και 3 άτομα του είδους Aythya nyroca (βαλτόπαπια), από τα σπανιότερα είδη που εντοπίζονται στην Κρήτη.

Παιχνίδια με τα παιδιά με θέμα τα πουλιά

Ταυτόχρονα, η συνεργάτιδα του WWF Ελλάς, με απόχες και μεγεθυντικούς φακούς προέτρεψε μικρούς και μεγάλους να ανακαλύψουν τα μικρά ζώα που διαβιούν στους υγροτόπους, όπως νύμφες οδοντόγναθων (λιβελούλες), ετερόπτερα, υδρόβια κολεόπτερα (σκαθάρια), εξηγώντας επίσης το πώς ο κύκλος ζωής τους εξαρτάται άμεσα από την παρουσία του νερού αλλά και το πώς οι πιέσεις που ασκούν οι ανθρώπινες δραστηριότητες στα υγροτοπικά οικοσυστήματα απειλούν την ύπαρξή τους. 

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, οι μικροί επισκέπτες είχαν ακόμα την ευκαιρία να απασχοληθούν με διαδραστικά παιχνίδια, ζωγραφική και χειροτεχνίες, ενώ οι μεγαλύτεροι ενημερώθηκαν για τα μεταναστευτικά πουλιά και τους βιοτόπους τους, την αξία των υγροτοπικών εκτάσεων στην καθημερινότητα των πολιτών αλλά και άλλα περιβαλλοντικά θέματα, τοπικού ή εθνικού χαρακτήρα, στο φιλόξενο προαύλειο χώρο του Ιερού Ναού Αγίων Θεοδώρων, στο κέντρο του χωριού Σφεντύλι.

Την εκδήλωση πλαισίωσε και υποστήριξε για μία ακόμα φορά ο Πολιτιστικός Σύλλογος Σφεντυλίου, που φρόντισε για τη διάθεση του χώρου, τον εξοπλισμό αλλά και το κέρασμα στους επισκέπτες.